اولین باری که اسم غذای اکسترود شده را میشنوید احتمالا به فکر غذایی برای ماهی یا غذای حیوانات خانگی مانند سگ و گربه میافتید  اما در واقع غذای اکسترود برای کلیه جانوران از جمله انسان نیز بسیار تولید میگرددمثلاانواع اسنک ها یا غلات حجیم شده ویا غذای کودک نوعی خوراک اکسترود شده بوده وتقریبا همه غذاها وخوراک تولید شده برای حیوانات خوراک اکسترود شده میباشند.

اکستروژن چیست؟

اکستروژن فرایندی است که مواد غذایی تشکیل دهنده یک خوراک تحت حرارت وفشار بالا در مدت زمان کوتاهی پخت میگردند.مواد خوراکی تحت فشار تا زمانی که هنوز داغ است از یک یا چندین سوراخ کوچک بیرون امده ودر اندازه های مختلف وشکل های گوناگون برش داده میشوند این عمل باعث ایجاد فرایند اکستروژن در غذا میگردد وپس از خشک شدن وسپس طعم پاشی روی غذا وخنک گردیدن، غذا آماده مصرف برای هر جانوری میگردد. دراین فرایند بخار وفشار زیاد باعث پخت وتجزیه مواد غذایی وهمچنین افزایش جذب 30 الی 40 درصدی مواد نسبت به مواد اکسترود نشده میگردد.در ضمن خوراک اکسترود شده  دارای رطوبت کمی بوده وبنابراین به مدت طولانی قابل نگهداری است.

 

چگونه تغییرات اکستروژن باعث تغییر در تغذیه میگردد ؟

پروتئین ها از زنجیره ای از امینه اسیدها ساخته میشوند.اسبها به آمینو اسیدهای موجود در این زنجیره پروتئین نیاز دارند اکستروژن زنجیره های پروتئینی را به اسید امینه های فرعی تجزیه میکند که باعث میگرددجذب آنها توسط حیوان بسیار ساده تر باشد  همچنین این تجزیه باعث میگردد حساسیت اسبها نسبت به پروتئین های کامل که در این فرایند شکسته میگردندکمتر گردد.همچنین پروتئین های مانند اسید فیتیک که میتوانند در هضم نشاسته اختلال ایجاد کنند نیز از بین میروند.تحت این فرایند نشاسته ها به ژل قابل هضم تبدیل میگردند.فرایند اکستروژن باعث میگردد میزان حلالیت فیبرها  در اب بیشتر گردیده وحتی با افزودن آب تبدیل به خمیر گردند در ضمن با شکسته شدن فییر ها تحت فرایند اکستروژن میزان قند وکربو هیدرات بیشتری در اختیار حیوان قرار میگردد در حالت بد بینانه  به علت فشار و دمای بالا ممکن است از میزان ویتامین های طبیعی موجود در خوراک کاسته شود  که در هنگام تولید در بخش روغن پاشی یا خنک کردن خوراک به ان افزوده میگردد.

مزایای خوراک اکسترود شده برای اسب:

چراگاه های طبیعی و بومی بهترین منبع غذایی برای اسب است . مراتع وچراگاه های طبیعی به اسب اجازه حرکت بیشتر میدهند و همچنین حیوان حق انتخاب برای  چرا  از منابع گوناگون گیاهان را دارد دستگاه گوارش اسب برای تغذیه از غلات با پوسته سخت و دارای انزیم های مختلف طراحی نگردیده است وقتی ما آنهارا از محل طبیعی زندگیشان که مراتع میباشد بیرون میکشیم واز انها میخواهیم که در رشته های گوناگون (بارکشی ، مسابقه ، درشکه و  ...) فعالیت داشته باشند باید به انها خوراک مناسبی بدهیم که کالری کافی را برای آنها فراهم کنیم ودر عین حال به انها آسیبی نزنیم . رژیم غذایی نامناسب در اسبها ی مسابقه ای ممکن است به آنها آسیب های جدی وارد کند وعملکرد آنها را دچار اختلال کند.

خوراک پلت کم هضم تر از خوراک اکسترود میباشد و همچنین دارای مضرات گوناگون نیز هست . اسبها خوراک پلت را کمتر میجوند و همچنین در خوراک پلت بزاق کمتری نیز ترشح میگردد . ترشح بزاق کم باعث افزایش احتمال دچار به زخم معده نیز میگردد. یکی از مهمترین اثرات فرایند اکستروژن تاثیر آن برنشاسته است در حالی که اسبها در محیط طبیعی از مقادیر  کمی نشاسته بهره میبرند .این منبع کربو هیدرات میتواند منبع مهمی از انرژی برای اسبهای سخت کوش باشد قسمت اعظم نشاسته ای که اسب بصورت طبیعی یا توسط خوراک پلت مصرف میکند . به اندازه کافی در روده کوچک هضم نمی گردد بنابراین نشاسته طبیعی یا نشاسته موجود در خوراک پلت منبع خوبی برای انرژی نیست .نشاسته اکسترود شده یا ژلاتینه به راحتی به گلوکز تبدیل شده ودر روده کوچک جذب میشود.این امر باعث میگردد که نشاسته هضم نشده ای در روده بزرگ نماند چون نشاسته هضم نشده معمولا باعث اختلال در هضم فیبرتوسط باکتری در روده بزرگ میگردد اسبها به شکل طبیعی قادر به شکستن باند های بتا در مونوساکارید ها نیستند. واین وظیفه به عهده باکتری های موجود در روده بزرگ میباشد اگر نشاسته هضم نشده از روده کوچک به روده بزرگ برسد تعداد باکتریهایی که نشاسته را هضم میکنند افزایش خواهد یافت وباکتریهای هضم کننده فیبر کاهش پیدا خواهند کرد .بنابراین اسب ازمنابع فیبری کمتر استفاده خواهد کرد که این عمل به نفع حیوان نمی باشد و ممکن است باعث ایجاد ناراحتی شدید گوارشی گردد . نکته بسار خوب دیگر در مورد غذای اکسترود شده این است که گردوغبار کمتری نسبت به سایر نوع غذاها دارد. اسبهایی که در اصطبل ها زندگی میکنندیا با تریلر مسافرت می کنند دائما در حال تنفس هوای پر گرد وغبار می باشند  که بسیاری از این گرد وغبار ها ، ایجاد شده از خوراک است . این گرد و غبار ها باعث بوجود آمدن بیماریهای بسیار ریوی ، التهاب مجاری تنفسی ، آسم ودیگر بیماریهای تنفسی میگردد . تغذیه توسط خوراک اکسترود بعلاوه یونجه خیس شده می تواند به حل بسیاری از مشکلات ریوی کمک کند و اجازه تنفس بهتر را  به حیوان بدهد.

مضرات خوراک اکسترود شده

به علت جذب بسیار بالا در این نوع خوراک برای اسبهایی با فعالیت کمتر زیاد مناسب نمیباشد چون وزن گیری بسیار بالایی خواهند داشت برای این اسبها خوراک اکسترود به همراه یونجه بسیار مناسبتر می باشد .همچنین خوراک اکسترود گزینه مناسبی برای اسبهای  دارای اختلال متابولیک نمیباشد این اسبها به علت نقص متابو لیکی ممکن است حتی به مقادیر کم نشاسته وکربو هیدرات واکنش نشان دهند اگر چه میزان بسیار زیادی از نشاسته موجود در غذای اکسترود از طریق روده کوچک جذب می گردد.اما نشاسته باقی مانده  در غذا در اسبهای دارای اختلال متابولیک ممکن است مشکل ساز باشد .برای این نوع اسبها چرای کنترل شده برروی چراگاه های طبیعی گزینه مناسب میباشد . ا گر چه خوراک اکسترود شده در بسیاری از موارد از خوراک طبیعی و خوراک پلت بهتر است اما بعلت تولید تحت دمای بالا وفشار از میزان ویتامین های طبیعی آن کاسته می شود که بصورت مصنوعی به ان اضافه میگردد. ولی نتایجی مانند ویتامین های طبیعی به خوراک نمی دهد . در کنار غذای اکسترود شده بهتر است از منابع طبیعی سبزیجات ومیوه نیز استفاده گردد.

یونجه در کنار غذای اکسترود بسیاری از نیاز های انواع اسبها با نژادهای گوناگون را فراهم می نماید .اکستروژن تضمین بالا بردن کیفیت خوراک از لحاظ مواد اولیه بی کیفیت را تضمین نمی کند .اما فرایند اکستروژن با مواد اولیه با کیفیت وغیر تراریخته سلامت غذایی حیوان با قابلیت جذب بالا را تضمین مینماید .

ارائه شده : توسط دکتر محمد حسن پورآقا